اتریش یک جمهوری دموکراتیک است که در آن قوانین توسط مردم تعیین میشوند. دموکراسی به این معناست که مردم و نمایندگان منتخب آنها تصمیم میگیرند کدام سیاستها به کار گرفته شوند و کدام قوانین اعمال گردند. همه افراد باید از این قوانین پیروی کنند، چرا که همه شهروندان در برابر قانون برابر هستند. افراد هنگام حضور در کلانتریها، دادگاهها یا مقابل مقامات نباید نظرات شخصی خود را تحمیل کنند، بلکه باید تنها بر اساس قوانین عمل نمایند.
در یک کشور دموکراتیک مبتنی بر قانون اساسی، شهروندان از تحمیل خواستههای خود به دیگران اجتناب میکنند و حقوق و اختیارات خود را از طریق مقامات و دادگاهها به اجرا درمیآورند. این تمرکز قدرت که در اختیار دولت قرار دارد، آزادی و حقوق تمامی افراد را محافظت میکند. افراد یا گروهها نباید منافع شخصی خود را به زور بر دیگران تحمیل کنند. در یک نظام دموکراتیک، قانون حکومت میکند، نه رقابت ناعادلانه یا منافع شخصی.
در دموکراسی، اکثریت تصمیمگیری میکند، اما حقوق اقلیتها و حقوق بنیادین نمیتوانند توسط اکثریت به چالش کشیده شوند. یک کشور دموکراتیک از حقوق همه شهروندان خود محافظت میکند. همزیستی مردم مستقل و آزاد در کنار یکدیگر، پایه و اساس یک سیستم دموکراتیک است.
طبق اعلامیه جهانی حقوق بشر سازمان ملل متحد، “همه انسانها آزاد به دنیا میآیند و از حیث منزلت و حقوق با یکدیگر برابر هستند.” بدون پذیرش این اصل بنیادین درباره مقام و ارزش انسانها، صرف نظر از سن، جنسیت، رنگ پوست، زبان، مذهب، نظرات سیاسی یا غیرسیاسی، کشور مبدأ یا ثروت، دستیابی به دموکراسی غیرممکن خواهد بود.
حقوق اساسی و انسانی از افراد محافظت میکند. با این حال، این حقوق و اختیارات، مسئولیتها و تعهداتی را نیز برای همه شهروندان به همراه دارد.
در یک کشور دموکراتیک، از همه افراد انتظار میرود که صرف نظر از سن، جنسیت، کشور مبدأ، مذهب، معلولیت، گرایش جنسی یا نظرات سیاسی، این ارزشها را به رسمیت بشناسند و به آنها احترام بگذارند. حقوق انسانی در اسناد قانونی بینالمللی و همچنین در قانون اساسی فدرال اتریش به عنوان حقوق بنیادین به رسمیت شناخته شده و بخشی اساسی از نظام حقوقی اتریش محسوب میشود.